STANDARDY OCHRONY OSÓB
Z NIEPEŁNOSPRAWNOŚCIĄ INTELEKTUALNĄ: DZIECI, MŁODZIEŻY I DOROSŁYCH
W DOMU POMOCY SPOŁECZNEJ
W MIELŻYNIE
Preambuła
Przemoc jest jednym z głównych zjawisk destruktywnych w życiu człowieka. Godzi ona w osobistą wolność i integralność osoby, narusza jej godność i zmusza do zachowań niezgodnych z jej własną wolą. W sytuacji osób z niepełnosprawnością, zwłaszcza w stopniu głębokim z problemami z komunikacją, identyfikacja przemocy jest niezwykle trudna. Osoby z niepełnosprawnością, dzieci i dorośli, z trudnościami w mówieniu, posługiwaniu się gestem, niechodzący, z trudnościami w nawiązywaniu kontaktu z innymi ludźmi, są zazwyczaj bezbronni wobec skierowanych przeciwko nim zachowań przemocowych. Ich niepełnosprawność sprzyja wykorzystywaniu i krzywdzeniu. Niniejszy dokument stanowi realizację obowiązku prawnego wynikającego z Ustawy z dnia 28 lipca 2023 r. o zmianie ustawy – Kodeks rodzinny i opiekuńczy oraz niektórych innych ustaw – tzw. Ustawy Kamilka (Dz.U. 2023 poz. 1606), uwzględnia jednocześnie aktualne normy i przepisy prawa kościelnego. Stanowi on zbiór zasad dotyczących zabezpieczenia osób z niepełnosprawnością przed wszelkimi formami krzywdzenia, zaniedbania, wykorzystania czy przemocy, a także wskazówki, na podstawie których personel placówki będzie potrafił zidentyfikować sytuacje stwarzające ryzyko krzywdzenia oraz podjąć właściwe działania profilaktyczne i interwencyjne.
W ramach Zakonu Dominikańskiego Zgromadzenie Sióstr św. Dominika, za Chrystusem, który został posłany do ubogich i źle się mających, przyjmuje jako swój cel:
Głoszenie prawdy ewangelicznej najbardziej potrzebującym.
W zależności od potrzeb Zgromadzenie podejmuje:
- Nauczanie prawdy ewangelicznej
- Podnoszenie oświaty środowiska
- Niesienie pomocy cierpiącym
/ Konstytucje Zgromadzenia Sióstr św. Dominika/
Dom Pomocy Społecznej w Mielżynie prowadzony przez Zgromadzenie Sióstr
św. Dominika, prowadzony jest przez kościelną osobę prawną – Zgromadzenie Sióstr
św. Dominika z siedzibą w Krakowie al. Kasztanowa 36.
Dom prowadzony jest w duchu ewangelicznej miłości i poszanowania godności człowieka, zgodnie z misją Zgromadzenia.
Dom jest placówką stacjonarną, sprawującą całodobową opiekę, przeznaczoną dla:
- Osób dorosłych niepełnosprawnych intelektualnie – 26 miejsc
- Dzieci i młodzieży niepełnosprawnych intelektualnie – 60 miejsc
STANDARD 1
POLITYKA BEZPIECZEŃSTWA – STWORZENIE
I ZACHOWANIE BEZPIECZNEGO ŚRODOWISKA
W DOMU POMOCY SPOŁECZNEJ W MIELŻYNIE
- W Domu Pomocy Społecznej w Mielżynie została opracowana i wprowadzona w życie wewnętrzna Polityka ochrony dzieci dotycząca szczegółowych zasad bezpieczeństwa i sposobów ochrony osób z niepełnosprawnością intelektualną przed krzywdzeniem. Stanowi ona Załącznik 1 do standardów ochrony osób z niepełnosprawnością: dzieci, młodzieży i dorosłych w Domu Pomocy Społecznej w Mielżynie
- Polityka dotyczy całego personelu (pracowników, współpracowników, stażystów i wolontariuszy – na wszystkich szczeblach organizacji).
- Organ prowadzący placówkę zatwierdził Politykę, a za jej wdrażanie i nadzorowanie odpowiada dyrektor Domu Pomocy Społecznej w Mielżynie.
- Dyrektor Domu Pomocy Społecznej w Mielżynie wyznaczył osobę odpowiedzialną za monitoring realizacji Polityki. Rola, zadania oraz kwalifikacje tej osoby są jasno określone.
- Polityka ochrony dzieci/osób zależnych jasno i kompleksowo określa:
- czynniki ryzyka i czynniki chroniące specyficzne dla środowisk, w których przebywają osoby z różnorakimi niepełnosprawnościami;
- zasady bezpiecznej rekrutacji personelu;
- zasady bezpiecznych relacji personel – dziecko/osoba zależna i dziecko/osoba zależna – dziecko/osoba zależna;
- zasady ochrony wizerunku i danych osobowych dzieci/osób zależnych;
- zasady bezpiecznego korzystania z Internetu i mediów elektronicznych;
- sposób reagowania w Domu Pomocy Społecznej w Mielżynie na przypadki podejrzenia, że dziecko/osoba zależna doświadcza krzywdzenia i zasady prowadzenia rejestru interwencji.
- Zapisy Polityki uwzględniają specyficzne potrzeby osób z różnorakimi niepełnosprawnościami, w tym wynikające z trwale ograniczonych możliwości intelektualnych w przypadku niepełnosprawności intelektualnej:
- poważne ograniczenie możliwości realizowania zadań rozwojowych w związku z wieloraką niepełnosprawnością;
- deprywacja ważnych potrzeb rozwojowych – zwłaszcza społecznych, autonomii, akceptacji, więzi i relacji rówieśniczych, seksualnych (poważne trudności w zaspokajaniu potrzeb psychoseksualnych);
- deficyty niepozwalające rozeznać naruszenia granic fizycznych oraz zakomunikować tego faktu;
- trudności w komunikacji z innymi (np. różnego rodzaju zaburzenia mowy);
stała zależność od opiekunów, zwłaszcza w zakresie zapewnienia bezpieczeństwa fizycznego i ruchu, zaspokajania potrzeb fizjologicznych;
- brak lub niski poziom kontroli impulsów;
- niska wiarygodność zeznań osoby posługującej się alternatywnymi sposobami komunikacji z dodatkowym deficytem intelektualnym – dla wymiaru sprawiedliwości.
Polityka jest opublikowana i szeroko promowana wśród całego personelu, rodziców, opiekunów prawnych i dzieci/osób zależnych, a poszczególne grupy są z nią aktywnie zapoznawane poprzez działania edukacyjne i informacyjne.
- Dokumenty opisujące politykę ochrony i bezpieczeństwa w Domu Pomocy Społecznej w Mielżynie są stale dostępne do wglądu dla wszystkich pracowników oraz opiekunów prawnych/rodziców osób z niepełnosprawnością intelektualną. Podopieczni zostają zaznajomieni z zasadami polityki w sposób dostosowany do ich możliwości rozwojowych/rozumienia.
STANDARD 2
PERSONEL – WERYFIKACJA, DELEGOWANIE I EDUKACJA OSÓB PRACUJĄCYCH Z OSOBAMI Z NIEPEŁNOSPRAWNOŚCIĄ
- Weryfikacja osób pracujących z osobami z niepełnosprawnością i wolontariuszy przeprowadzana jest zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa. Placówka uzyskała o każdym członku personelu dane z Rejestru Sprawców Przestępstw na Tle Seksualnym oraz informacje z Krajowego Rejestru Karnego i rejestrów karalności państw trzecich w zakresie określonych przestępstw (lub odpowiadających im czynów zabronionych w przepisach prawa obcego) lub w przypadkach prawem wskazanych oświadczenia o niekaralności. Szczegółowy opis procesu rekrutacji znajduje się w Polityce ochrony dzieci (Załącznik 1).
- Szkolenia wstępne pracowników dotyczą wewnętrznej polityki bezpieczeństwa i ochrony w placówce, w tym zagrożeń związanych z różnymi formami krzywdzenia i ich rozpoznawaniem, uwzględniając specyfikę funkcjonowania osób z różnymi niepełnosprawnościami.
- Dom Pomocy Społecznej w Mielżynie zapewnia pracownikom podstawową edukację dotyczącą ochrony dzieci przed krzywdzeniem i pomoc w sytuacjach zagrożenia. Szkolenia pracowników i wolontariuszy uwzględniają:
- ograniczenia możliwości realizowania zadań rozwojowych przez osoby z niepełnosprawnością, deprywacja ważnych potrzeb rozwojowych – zwłaszcza społecznych, autonomii, akceptacji, więzi i relacji rówieśniczych, seksualnych;
- specyfikę seksualności osób z niepełnosprawnością, aby chronić je przed przemocą tego typu;
- rozpoznawanie symptomów krzywdzenia;
- procedury reagowania w przypadku podejrzenia krzywdzenia;
- odpowiedzialność prawną i karną pracowników zobowiązanych do podejmowania interwencji;
- zachowań zabronionych w kontaktach z dziećmi/osobami zależnymi (dot. Pracowników, rodziców/opiekunów prawnych i wolontariuszy);
- obowiązujące w Domu Pomocy Społecznej w Mielżynie procedury interwencji;
- Określone są zasady bezpiecznych relacji całego personelu (Kodeks zachowań – Załącznik 3) wskazujące, jakie zachowania są niedozwolone w kontakcie z dziećmi/osobami zależnymi, a jakie pożądane, uwzględniające deficyty rozwojowe i poznawcze oraz zależność od opiekunów dzieci z niepełnosprawnością/osób zależnych.
- Każdy pracownik zatrudniony w Domu Pomocy Społecznej w Mielżynie zna jej wewnętrzną politykę ochrony i bezpieczeństwa oraz kodeks zachowań i zobowiązuje się do ich przestrzegania. Znajomość i zaakceptowanie zasad są potwierdzone podpisem pod oświadczeniem (Załącznik 4).
STANDARD 3
PROCEDURY
SPOSÓB REAGOWANIA NA OSKARŻENIA LUB NIEWŁAŚCIWE ZACHOWANIA
- Placówka wypracowała procedury, które określają, jakie działanie należy podjąć w sytuacji krzywdzenia dziecka lub zagrożenia jego bezpieczeństwa ze strony personelu, członków rodziny, rówieśników i osób obcych. Są one szczegółowo opisane w polityce ochrony.
- W celu zapewnienia bezpieczeństwa wszystkim dzieciom i dorosłym przebywającym w Domu Pomocy Społecznej w Mielżynie w przypadku wystąpienia sytuacji zagrożenia bezpieczeństwa, zdrowia i życia tych osób opracowana została procedura reagowania w przypadku zachowania trudnego, agresywnego lub przemocy ze strony dziecka z niepełnosprawnością. Została ona szczegółowo opisana w polityce ochrony.
- W przypadku podejrzenia krzywdzenia dziecka/osoby zależnej przez pracownika, wolontariusza zatrudnionego w Domu Pomocy Społecznej w Mielżynie osoba ta zostaje natychmiast odsunięta od wszelkich form kontaktu z dziećmi/osobami zależnymi (nie tylko z osobą pokrzywdzoną) do czasu wyjaśnienia sprawy, w sposób nienarażający jej na utratę reputacji. Jeśli oskarżenia o przemoc wobec dziecka okażą się bezpodstawne, pracownik zostanie niezwłocznie przywrócony do pełnienia swoich dotychczasowych obowiązków. W takim przypadku przez dyrektora zostaną przedsięwzięte wszelkie środki, aby zaistniała sytuacja nie odbiła się negatywnie na sytuacji pracownika, wobec którego skierowane zostały bezpodstawne zarzuty.
- W Domu Pomocy Społecznej w Mielżynie wyznaczona jest osoba pracownika socjalnego odpowiedzialna za interwencję w sytuacji podejrzenia krzywdzenia dzieci/osób zależnych, a zakres jej odpowiedzialności jest jasno określony.
- W przypadku osób z niepełnosprawnością w stopniu znacznym lub głębokim w tym z niepełnosprawnościami sprzężonymi, oceny możliwości doświadczenia przez podopiecznego przemocy, nadużycia (na podstawie niepokojących, wyraźnie odstępujących od normy określonej w diagnozie psychopedagogicznej i funkcjonalnej symptomów), zgłoszenia lub interwencji realnie może dokonać tylko opiekun czy inna osoba mająca częsty i bezpośredni kontakt z osobą z niepełnosprawnością – osoby takie nie mają możliwości samodzielnej reakcji, obrony, ucieczki.
STANDARD 4
ZAPEWNIENIE OPIEKI I WSPARCIA OSOBOM SKRZYWDZONYM
- Dziecko z niepełnosprawnością/osoba zależna w sytuacji ujawnienia nadużycia wobec niego/niej ma zapewnione wsparcie ze strony Domu, zgodnie z procedurami wewnętrznej polityki bezpieczeństwa i ochrony.
- Domu Pomocy Społecznej w Mielżynie dysponuje danymi kontaktowymi lokalnych instytucji udzielających profesjonalnego wsparcia w sytuacji kryzysu, doświadczenia krzywdy, przemocy oraz instytucji i organizacji, które zajmują się interwencją i pomocą w sytuacjach krzywdzenia dzieci/osób zależnych. Dom zapewnia dostęp do nich wszystkim pracownikom (Załącznik 5).
- Każde zgłoszenie lub sygnał o możliwej krzywdzie wobec osoby z niepełnosprawnością jest starannie weryfikowany. Szczególnie uważnie traktowane są przypadki dotyczące osób niemówiących oraz z głębszą niepełnosprawnością intelektualną, które mogą mieć trudności ze rozumieniem sytuacji krzywdy i jej zgłoszeniem.
- W Domu Pomocy Społecznej w Mielżynie jest wyznaczona przez dyrektora osoba do szybkiego kontaktu, dostępna dla pracowników, rodziców, opiekunów, służb pomocowych, w sytuacji podejrzenia zagrożenia bezpieczeństwa dziecka/osoby zależnej. Jest to osoba dyrektora lub pracownika socjalnego.
- W sytuacji sygnalizowania nadużycia każda osoba z trudnościami w komunikacji wynikającymi z zaburzeń mowy lub niepełnosprawności intelektualnej powinna mieć zapewniony dostęp do formy komunikacji dostosowanej do jej możliwości psychofizycznych, o ile jest to zasadne przy wykorzystaniu alternatywnych lub wspomagających metod komunikacji.
STANDARD 5
WSPÓLNA PRACA W DZIELE OCHRONY DZIECI I MŁODZIEŻY
- Domu Pomocy Społecznej w Mielżynie ma przygotowane i wdrożone standardy ochrony dzieci i osób zależnych przed jakąkolwiek przemocą, uwzględniające specyfikę funkcjonowania poznawczego, emocjonalnego i społecznego osób z niepełnosprawnościami.
- Odpowiedzialność za wdrożenie standardów ochrony w Domu Pomocy Społecznej w Mielżynie spoczywa na dyrektorze.
Ochrona dzieci i osób zależnych przed jakąkolwiek przemocą leży w gestii całej społeczności, dlatego do współpracy w budowaniu i utrzymaniu bezpiecznych środowisk należy włączyć także rodziców/opiekunów prawnych dzieci/osób zależnych oraz wszystkie osoby zaangażowane w opiekę nad osobami
z niepełnosprawnością.
- Każda osoba zatrudniona w Domu Pomocy Społecznej w Mielżynie opiekująca się osobami z niepełnosprawnością lub wolontariusz jest świadoma zagrożeń związanych z różnymi formami przemocy, dlatego zobowiązana jest do zapoznania się z procedurami reagowania na podejrzenie stosowania przemocy i zasadami wdrażania tych procedur
z uwzględnieniem granic odpowiedzialności właściwych dla pełnionych obowiązków. Niedopuszczalnym jest zaniechanie podjęcia stosownych działań lub zobowiązywanie się przed dzieckiem/osobą zależną do zachowania tajemnicy.
- W placówce wszystkie osoby zaangażowane w opiekę nad dziećmi/osobami zależnymi są informowane, jakie są podejmowane działania na rzecz ich ochrony, jakie procedury obowiązują w placówce, gdzie można uzyskać specjalistyczną pomoc, gdy nastąpi krzywda lub niewłaściwe zachowanie.
STANDARD 6
EDUKACJA OSÓB Z NIEPEŁNOSPRAWNOŚCIĄ O OCHRONIE WŁASNYCH GRANIC
- są informowane o prawie do obrony, odmowy, ucieczki w sytuacji zagrożenia, naruszenia intymności, granic fizycznych ze strony rówieśników i dorosłych (także opiekunów i członków rodziny);
- mają wskazane osoby, do których mogą zwrócić się o pomoc.
- Dzieci/osoby zależne mają zapewnioną edukację w zakresie:
- samopoznania, rozwijania autonomii, poznawania zasad rozwoju psychoseksualnego człowieka i rozpoznawania własnego etapu tego rozwoju oraz potrzeb w tym zakresie – stosownie do indywidualnego, aktualnego poziomu rozwoju psychofizycznego, wieku i możliwości rozumienia;
- treningu kształtowania umiejętności dokonywania wyborów (począwszy od najbardziej elementarnych, dostosowanych do indywidualnych możliwości osoby z niepełnosprawnością), ważna jest również edukacja w zakresie samodzielności, samoobsługi, możliwości dokonywania wyborów, komunikacji, w tym wspomagającej i AAC, umiejętności społecznych oraz ich aktywizacja, uczenie się rozpoznawania sytuacji, zachowań i relacji zagrażających, w tym przemocowych, w szczególności związanych z wykorzystaniem seksualnym (w świecie realnym i wirtualnym);
- treningu swego rodzaju asertywności, czyli zdolności do odmawiania w sytuacjach groźnych czy niejednoznacznych, uczenie osób z niepełnosprawnością zachowań, jakie powinny podjąć, kiedy tracą poczucie bezpieczeństwa w określonych relacjach (odmowa, protest, krzyk, konieczność zgłoszenia krzywdzenia).
STANDARD 7
SZKOLENIA I STAŁE WSPARCIE DLA OSÓB ZAJMUJĄCYCH SIĘ PROFILAKTYKĄ
- W przypadku osób z niepełnosprawnością intelektualną, zwłaszcza w stopniu znacznym/głębokim, ważna jest edukacja rodziców, opiekunów, uwzględniająca:
- niezbędny zasób wiedzy dotyczącej charakteru niepełnosprawności dziecka/ osoby zależnej;
- niezbędny zasób wiedzy, słownictwa, zwłaszcza dotyczący seksualności;
- Pracownicy nieustannie poszerzają swoją wiedzę i doskonalą umiejętności pomocowe dotyczące pracy z dziećmi z zaburzeniami rozwojowymi i z niepełnosprawnościami.
- W Domu Pomocy Społecznej w Mielżynie prowadzone są szkolenia dla pracowników, wolontariuszy dotyczące problemu przemocy, w tym wykorzystania seksualnego (symptomy, jak rozmawiać z dzieckiem, jakie są procedury postępowania).
- Kompetencje osoby, która odpowiada w danym dziele za prewencję, to znajomość:
- typowego zakresu funkcjonowania dzieci z niepełnosprawnością (podstawa: diagnoza psychopedagogiczna i funkcjonalna), umiejętność identyfikacji zachowań, które mogą być odstępstwem od normy funkcjonalnej;
- specyfiki seksualności osób z niepełnosprawnością intelektualną, aby chronić je przed tego typu przemocą;
- warunków i sposobów zaspokojenia podstawowych potrzeb dziecka/osoby zależnej (fizjologicznych, w tym sensorycznych, psychofizycznych, w tym potrzeby bezpieczeństwa itp.) oraz konsekwencji ich deprywacji;
- sposobów regulacji emocji dziecka;
- procedur reagowania w każdej sytuacji krzywdzenia dziecka.
Zasady udostępniania rodzicom i podopiecznym standardów do zapoznania się z nimi i ich stosowania
- Dokument Standardy ochrony osób z niepełnosprawnością :dzieci, młodzieży i dorosłych wDomu Pomocy Społecznej w Mielżynie jest dokumentem ogólnodostępnym dla personelu, dzieci/osób zależnych oraz ich opiekunów.
- Dokument opublikowany jest na stronie internetowej www.dpsmielzyn.pl
i udostępniony na tablicy informacyjnej w Domu Pomocy Społecznej
w Mielżynie, a także w biurze u pracownika socjalnego.
- Wersja uproszczona dokumentu dostosowana jest do możliwości dzieci/osób zależnych i znajduje się przy tablicy informacyjnej w Domu Pomocy Społecznej
w Mielżynie.
- Rodzice/prawni opiekunowie zostali powiadomieni o przyjętych przez Dom Pomocy Społecznej w Mielżynie standardach w formie pisemnej.
- opiekunowie mają obowiązek zapoznania dzieci/osób zależnych ze standardami ochrony oraz omówienia ich w taki sposób, aby mogły je zrozumieć niezależnie od wieku i sprawności intelektualnej.
Monitoring standardów
- Dyrektor wyznacza pracownika socjalnego jako osobę odpowiedzialną za wdrażanie standardów ochrony osób z niepełnosprawnością: dzieci, młodzieży i dorosłych w Domu Pomocy Społecznej w Mielżynie. Osobą odpowiedzialną za wdrażanie standardów ochrony osób z niepełnosprawnością: dzieci, młodzieży i dorosłych w Domu Pomocy Społecznej w Mielżynie jest dyrektor.
- Dyrektor Domu Pomocy Społecznej w Mielżynie jest odpowiedzialny za monitorowanie realizacji standardów, za reagowanie na sygnały ich naruszenia i prowadzenie rejestru zgłoszeń oraz proponowanie zmian.
- Dyrektor Domu Pomocy Społecznej w Mielżynie przeprowadza wśród pracowników Domu, nie rzadziej niż raz na dwa lata, anonimową ankietę monitorującą poziom realizacji standardów. Wzór ankiety znajduje się w Załączniku 6.
- Domu Pomocy Społecznej w Mielżynie w oparciu o przeprowadzoną ocenę dostosowuje standardy do aktualnych potrzeb oraz zgodności z obowiązującymi przepisami.
-
- Uwagi/sugestie dotyczące dokumentu można zgłaszać na skrzynkę mailową dpswmielzynie@gmail.com
